Terug naar overzichtPeter Huting belt dagelijks met woordvoerders in de provincie Utrecht en heeft met het gros een goede werkrelatie. Toch maakt hij zich na tien jaar RTV Utrecht ook zorgen. “In het begin richtte de woordvoering zich op mij als journalist. Nu begint het reputatiemanagement van het eigen merk de boventoon te voeren.”
Wat kenmerkt jou als journalist?
“Ik denk dat ik de enige journalist ben die op de motor door de provincie rijdt. Ook draai ik al mijn beelden met de mobiele telefoon. Zodoende ben ik heel wendbaar waardoor ik vaak als eerste ter plaatse ben, zoals in 2019 bij de verschrikkelijke tramaanslag in Utrecht.
Ik ben overigens geen misdaadverslaggever en ik kan je dus niet exact uitleggen hoe de criminele structuren rondom bijvoorbeeld Taghi eruitzien. Ik richt me op wat misdaad betekent voor een wijk, voor de mensen die daar wonen. Met mijn verhalen schuur ik ook vaak tegen de gezondheidszorg aan, omdat criminaliteit en de GGZ elkaar dikwijls raken.”
Waar komt deze focus op gewone mensen vandaan?
“Ik ben opgeleid als verpleegkundige en mijn diepere motivatie in het leven is om mensen te helpen. In de ouderenzorg liep ik door de werkdruk en het slechte salaris volledig vast. Toch wilde ik mensen blijven helpen en zo ben ik de journalistiek ingerold. Met mijn werk wil ik mensen die in de knel zitten een stem geven.”
Hoe vaak heb je vanuit die rol met woordvoerders te maken?
“Echt heel vaak, zeker meerdere keren per dag, als ik niet aan het monteren ben. Mijn verhaal begint namelijk vaak bij een individuele bron, bijvoorbeeld iemand met een probleem. Bijna altijd sta ik binnen een paar stappen bij de overheid of een bedrijf voor de deur. Vooral met de woordvoerders van ziekenhuizen, de politie of het OM bel ik veel.”
Ben jij te spreken over jouw relatie met woordvoerders?
“Ik kan heel stoer en kritisch doen, maar eerlijk gezegd ben ik erg tevreden over voorlichters in de provincie Utrecht. Altijd? Nee, natuurlijk niet, het verschilt per organisatie en daarbinnen weer per woordvoerder. Je hebt heel proactieve woordvoerders en soms ook types die zeggen: ‘Bedankt voor deze goede vraag, ik ga het navragen’, waarna ik nooit meer iets hoor. Desondanks waak ik voor zwart-witstandpunten. Voor je het weet ontstaat het beeld dat ‘die Peter van RTV Utrecht’ een hekel aan woordvoerders heeft. Daar zit ik niet op te wachten.”
Wat gaat er niet goed in de relatie tussen jou en woordvoerders?
“Na tien jaar RTV Utrecht zie ik dat het aantal woordvoerders hand over hand is toegenomen. In het begin richtte de woordvoering zich naar buiten, op mij als journalist. Inmiddels lijkt het reputatiemanagement van het eigen merk de boventoon te voeren.
Daar maak ik me zorgen over. Ook maken steeds meer organisaties zelf beeldmateriaal en interviews. Het moet een service voor ons zijn, maar hiermee gaan ze volledig voorbij aan het principe dat de journalistiek een onafhankelijke en controlerende taak heeft. Om die reden weigeren wij dit soort beelden uit principe altijd. Wij willen zelf de regie houden over ons materiaal en de vragen die we willen stellen.”
Andersom: gebruik jij wel eens tactieken om een woordvoerder voor je karretje te spannen?
“Ik ben niet echt een heel slinkse journalist, maar ik kan wel confronterend of vasthoudend zijn. Zeker als een woordvoerder de deur voor me dichtgooit of bijvoorbeeld een burgemeester niet wil reageren op een belangrijk verhaal. Ik benoem dat dan soms expliciet in de uitzending en meestal vinden de betrokkenen dat erg vervelend.
Soms omzeil ik de woordvoerder ook, want ik heb de 06-nummers van alle burgemeesters in de regio. Zo herinner ik me de misbruikzaak van Bart C. in De Bilt op een kinderopvang. Het veroorzaakte veel onrust bij mensen, maar toch wilde de woordvoerder niet meteen reageren. Dus stuurde ik de burgemeester persoonlijk een appje met de vraag of hij er ook zo over dacht.”
Je zette doelbewust de relatie met de woordvoerder op het spel?
“Klopt, maar ik vond het oprecht niet verstandig dat ze niets wilden zeggen. Door je volledig terug te trekken, loop je het risico dat burgers de overheid als betrouwbaar zien. Maar wat denk je? De burgemeester stond aan mijn kant en zodoende kon ik mijn verhaal alsnog afronden, al vervloekte de woordvoerder mij op dat moment. Toch denk ik dat ik de gemeente een dienst heb bewezen, want zo bleef de focus op het drama in dat kinderdagverblijf in plaats van op het gekonkel bij de gemeente. Daar zit ik ook totaal niet op te wachten – ik heb weinig met de hashtag ophef.”
Soms kunnen er redenen zijn die journalisten – op dat moment – niets aangaan. Kun je daar begrip voor opbrengen?
“Op zich wel, maar zeg dat dan op z’n minst. Dat verhoogt je geloofwaardigheid bij mij en het publiek. De meeste mensen begrijpen heus wel dat woordvoerders lopende onderzoeken geen schade mogen toebrengen. Ook kunnen soms belangrijke puzzelstukjes nog missen en kost het wat tijd om te reageren. Fair enough, maar nogmaals: leg dat dan uit voor de camera. Hetzelfde geldt voor het toegeven van fouten. Recht je rug, sta de pers te woord en neem je verantwoordelijkheid.”